Onderweg naar een nieuw energiesysteem

Onze energievoorziening staat aan de vooravond van grote veranderingen. Om de opwarming van de aarde tegen te gaan en omdat fossiele brandstoffen eenvoudigweg opraken, moeten we op zoek naar duurzame, hernieuwbare energiebronnen. Die overgang, de energietransitie, heeft ook gevolgen voor de infrastructuur waarmee we energie opwekken, vervoeren en opslaan. Het aanbod van natuurlijke energiebronnen als zon en wind is immers onvoorspelbaar, net als het consumptiegedrag van de eindgebruiker.

Ons energie-netwerk moet de komende jaren worden klaargestoomd voor nieuwe energiestromen, afkomstig uit duurzame bronnen en ook decentraal opgewekt in wisselende hoeveelheden. Daarnaast moet de infrastructuur zijn voorbereid op een toenemende elektrificatie, met name van onze transportmiddelen. De leveringszekerheid van energie kan alleen gegarandeerd worden als de veiligheid en betrouwbaarheid van de distributie gewaarborgd zijn. Of het daarbij nou gaat om nieuwe vormen van energieopwekking met bijvoorbeeld waterstof of warmtepompen of de opslag van zonne- en windenergie die is opgewekt door bedrijven en particulieren.

Hoe onze energiesystemen er straks ook uit gaan zien, uitgangspunt daarbij is flexibiliteit. De energie-infrastructuur moet straks niet alleen geschikt zijn om de verschillende energievormen efficiënt aan elkaar te knopen, maar moet óók voorzien in opslag voor energie die op dat moment niet gebruikt wordt. Wereldwijd is de vraag naar elektrische energieopslag de afgelopen jaren vervijfvoudigd, met name in de Verenigde Staten en Zuid-Korea. Ook in Europa groeit de markt voor energieopslag snel, vooral in het Verenigd Koninkrijk. Nederland blijft op dit gebied wat achter, hoewel het aantal innovatie-gedreven startups dat zich bezighoudt met energieopslag in de lift zit. Dit betreft zowel energieopslag in de vorm van elektriciteit als opslag van warmte of in (waterstof)moleculen.

Moeten we in de toekomst inzetten op restwarmte- of biogasnetwerken of gaan we volledig elektrisch? Of moeten we juist naar manieren zoeken om de verschillende energie-opties op een slimme manier aan elkaar te verbinden? Kennispartijen in de energiesector, overheden, netbeheerders en andere stakeholders zijn volop bezig samen te bekijken waar de mogelijkheden en oplossingen te vinden zijn voor onze toekomstige energievoorziening. Ze denken na over hoe de huidige infrastructuur kan worden gebruikt in combinatie met nieuwe energievormen en analyseren de voor- en nadelen van verschillende energiedragers en onderzoeken de technologieën en materialen daarachter.